Konkurs na Eksperyment Matematyczny

Konkurs na Eksperyment Matematyczny

Szkoła Podstawowa nr 11 z Oddziałami Integracyjnymi im. K. Makuszyńskiego w Białymstoku  oraz Centrum Kreatywnego Uczenia się Matematyki przy Wydziale Matematyki Uniwersytetu w Białymstoku ogłaszają czwartą edycję Konkursu na Eksperyment Matematyczny. Konkurs w tym roku ma charakter międzynarodowy. Uczestnikami konkursu mogą być uczniowie szkół podstawowych klas VI-VIII oraz szkół ponadpodstawowych, którzy chcą poznawać matematykę poprzez wykonywanie pracy badawczej.

Aby zainspirować uczniów do eksperymentowania, pracy badawczej i samodzielnego odkrywania matematyki, we współpracy ze Szkołą Podstawową z Oddziałami Integracyjnymi w Białymstoku ogłosiliśmy w kwietniu 2021 roku po raz pierwszy Konkurs na Eksperyment Matematyczny.

Cele konkursu to:

• popularyzacja matematyki, kształtowanie i wzmacnianie zainteresowania matematyką,
• zainteresowanie uczniów metodą badawczą i samodzielnym odkrywaniem praw rządzących światem,
• pokazanie matematyki od strony twórczej, poszukującej, nie tylko oczekującej na bierne jej przyswojenie przez uczniów.

Uczestnikami konkursu mogli być uczniowie szkół podstawowych klas VI-VIII oraz szkół ponadpodstawowych, którzy chcą poznawać matematykę poprzez wykonywanie pracy badawczej.

Zadanie konkursowe polegało na zaplanowaniu i przeprowadzeniu eksperymentu prowadzącego do wniosków o treści matematycznej, a także udokumentowaniu tego działania w formie prezentacji (zawierającej zdjęcia pokazujące przeprowadzenie eksperymentu) lub filmu i przesłaniu tej dokumentacji na wskazane adresy mailowe lub - w przypadku, gdy plik zawierający np. film jest duży - załączenie linku do miejsca, w którym został umieszczony w chmurze.

Zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że dla wielu uczniów eksperymentowanie w matematyce i praca metodą badawczą to sprawy nowe, więc umieściliśmy w ogłoszeniu trochę wyjaśnień.

Co to jest eksperyment matematyczny?

Najprościej mówiąc, eksperyment matematyczny to działanie konkretne, doświadczalne, które ma na celu sprawdzenie naszego przypuszczenia dotyczącego rozwiązania jakiegoś problemu, znalezienia odpowiedzi na pytanie, które zrodziło się u nas pod wpływem zaciekawienia jakimś tematem. Na początku jest doświadczenie, czyli obserwacja zdarzeń zachodzących samoistnie lub wywołanych przez nas samych. Na przykład: zainteresowało nas, czy znając pojemność naczynia w kształcie sześcianu  można obliczyć pojemność wazonu o takiej samej podstawie, ale w kształcie piramidy (oczywiście ustawionej na „czubku” przymocowanym do ozdobnej podstawki). Wykonujemy doświadczenie polegające na bezpośrednim sprawdzeniu tego poprzez przelewanie wody, czy inne podobne czynności. Pojedyncze doświadczenie nie jest jednak eksperymentem. Do fazy eksperymentowania przechodzimy dopiero wtedy, gdy świadomie i zgodnie z pewną procedurą planujemy badania zmierzające do wzbogacenia naszej wiedzy, a więc w naszym przykładzie na przykład do odkrycia związku pomiędzy objętościami wspomnianych dwóch brył.

Wspomniana procedura badawcza obejmuje następujące elementy (etapy eksperymentu):

• zaobserwowanie jakiegoś zjawiska, które nas zaciekawiło,
• sformułowanie problemu badawczego,
• zebranie informacji z różnych źródeł na interesujący nas temat (może ktoś już zajmował się podobnym tematem?),
• postawienie hipotezy (czyli przypuszczenia dotyczącego rozwiązania problemu),
• zaplanowanie działań prowadzących do weryfikacji hipotezy, czyli sprawdzenia, czy nasze przypuszczenia są słuszne,
• przeprowadzenie tych działań,
• zebranie wyników,
• opracowanie wyników,
• wyciągnięcie wniosku.

Zaznaczyliśmy też, że uczniowskie problemy badawcze i eksperymenty nie muszą być skomplikowane. Ważne jest, aby została zastosowana metoda badawcza.

Każdego następnego roku ogłaszana jest kolejna edycja konkursu.